Bugün Kozlu maden faciasının 29. yıldönümü. Tam 29 yıl önce bugün, 3 Mart 1992’de Zonguldak’ın Kozlu ilçesindeki kömür ocağında yaşanan grizu patlaması sonucunda 263 maden işçisi yaşamını yitirdi. Patlamada yaşamını yitiren bazı işçilerin cesetleri, ancak patlamadan beş yıl sonra, 1997 yılında çıkarabildi.
PEŞ PEŞE PATLAMALAR
3 Mart 1992 akşamı saat 19:44’te Kozlu’da her şey son derece normal gözüküyordu. Bir dakika sonra, saat 19:45’te ise ocakta büyük bir grizu patlaması oldu. Bu patlamayı 15 dakika sonra, 20:00’deki ikinci patlama izledi. Bu patlamalar o denli şiddetliydi ki, madende yaşananlardan haberi olmayan ilçe halkı, olayı başlangıçta bir deprem zannetti. Patlamanın şiddetiyle ocağın havalandırma bacaları havaya uçarken, ocakta büyük bir yangın çıktı.
Çıkan yangını söndürmekte itfaiye yetersiz kalınca, ocağa su basılarak ocağın üstü toprakla örtüldü. Patlamadan 23 gün sonra, 26 Mart 1992’de yeniden açılan ocak, yangının yeniden şiddetlenmesi nedeniyle ikinci kez kapatıldı.
YILLAR SONRA ÇIKARILAN ÖLÜLER
Ocakta yaşanan patlama ve ardından çıkan yangın o denli şiddetliydi ki, ilk başta yaşamını yitiren işçilerin tamamının ölü bedenlerine ulaşılamadı. Patlamada yaşamlarını yitiren işçilerden ikisinin ölülerine ancak patlamadan beş yıl sonra, 1997 yılında ulaşılabildi.
FAİLLER CEZASIZ KALDI
Patlama ile yeraltında çıkan yangınların denetim altına alınamaması, ocağın bütün katlarındaki göçükler ve ulaşım yolları tahribatı nedeniyle ocak yüzey açıklıklarından kapatılmış, bu nedenle kazadan kurtulanların ifadelerini temel alan soruşturmada kazanın oluşma nedenleri tam olarak açıklığa kavuşturulamamıştır. Bu durum, faciadan sorumlu olan kişilerin hiçbir ceza görmeden kurtulmalarında etkili oldu.
Facia sırasında Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) Karadon İşletme Müdürlüğü görevini yapan, faciadan iki ay sonra, Mayıs 1992’de TTK Genel Müdür Yardımcılığı görevine atanan Şerafettin Üstünkol, faciadan 18 yıl sonra, 2010 yılında “Eşekten Uçağa: Tarihsel Yaşamdan Gerçek Kesitler” adıyla yayınlanan anılarında, Kozlu faciasından ocak yönetiminin sorumlu olduğunu şu sözlerle anlattı:
“Galerilerin tabanı ve tahkimatı üzerinde yoğun bir şekilde kömür tozu biriktiği halde uzun yıllar temizlenmeden bırakılmıştır. Ayrıca biriken tozun tutuşma özelliğini yok etmek için üzerlerine kireç tozu veya kireç taşı tozu da serpilmemiştir. Yani patlamaya hazır barut gibi bekletilmiştir. Sadece bir tutuşturucu gerekiyordu, onu da grizu patlaması yapmıştır. Yangını hapsetmeye yarayan barajlar da yapılmamıştır. Bu nedenle yangınların kontrolü imkânsız hale gelmiştir. Ayrıca ocağa su basılmasına başlandığı zaman, bunu söylemesi çok zor ama, ocakta hâlâ kurtarılmayı bekleyen canlı insanlar olduğunu sanıyorum. Kısacası bu facianın oluşumunda ve kurtarma faaliyetlerinin yürütülmesinde ocak idaresinin kusurlu olduğunu düşünüyorum”
SOMA’YA KADAR EN YÜKSEK CAN KAYBININ OLDUĞU FACİAYDI
Kozlu faciası, 22 yıl boyunca, 301 işçinin yaşamını yitirdiği 14 Mayıs 2014 Soma maden faciasına kadar Türkiye’de en çok işçinin yaşamını yitirdiği maden faciası olarak kayıtlara geçti. 263 maden işçisinin yaşamını yitirdiği bu katliamdan sonra Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB), 3 Mart gününü İş Cinayetlerine Karşı Mücadele Günü ilan etti.
HABER MERKEZİ